Hengelo

De Hengelose kunstenaar, docent en vormgever Fra Paalman is vrijdag 10 april overleden. Hij leed aan Alzheimer. Hij was sinds de jaren 70 actief en meedenkend lid van de SP.

Fra Paalman werd in 1945 in Hengelo geboren en volgde van 1962-1966 de kunstacademie AKI in Enschede, waar hij afstudeerde als grafisch vormgever. Daarna ging hij aan de slag bij de Staatsdrukkerij in Den Haag. Enkele jaren later, nadat hij zijn toekomstige vrouw Annemieke had ontmoet, vestigde hij zich als zelfstandig vormgever in Enschede en vervolgens in Hengelo.

Al tijdens zijn studie baarde hij opzien met eigenzinnige boekjes en drukwerk, en later met onder meer zijn affiches voor het roemruchte popfestival in Lochem en drukwerk (samen met Ben Jolink) tegen de oorlog in Vietnam. Kenmerkend voor zijn vroege werk als vormgever zijn ook de boekomslagen voor de uitgeverijen Het Spectrum en Prisma eind jaren zestig en begin jaren zeventig, en talloze affiches en vignetten voor diverse organisaties, gemeenten en bedrijven, waaronder het voor velen bekende beeldmerk van het Hengelose bedrijf Versteeg Glas. In de jaren tachtig ontwierp hij onder meer de huisstijl voor de BKR Overijssel en ook voor kunststichting ‘Ag’ in Hengelo.

Naast ontwerpen maakte Paalman veel vrij werk, waar hij zich meer op toelegde vanaf de jaren negentig. Velen kennen zijn kleurrijke zeefdrukken, maar ook zijn indringende etsen met vervreemdende landschappen, alledaagse taferelen of juist politieke misstanden die hij aan de kaak stelde. Vergelijkbare onderwerpen komen naar voren in zijn omvangrijke oeuvre van tekeningen, schilderijen en collages. Veel hiervan stelde hij tentoon in de etalages van zijn atelier aan de Emmaweg in Hengelo, waar hij ruim veertig jaar werkte, en waar zijn vrouw Annemieke ook jarenlang een winkeltje met curiosa en kleding had. Daarnaast nam hij deel aan diverse tentoonstellingen, de laatste jaren met name online bij het Museum voor Hedendaagse Hengelose Kunst.

Fra Paalman heeft zich naast zijn eigen werk altijd verdienstelijk gemaakt voor anderen. Ruim veertig jaar was hij bestuurslid van de Stichting Woon- en Werkruimte Kunstenaars die zich inzette voor goede accommodaties voor kunstenaars in Hengelo. Tegelijkertijd zette hij zich in, samen met onder anderen architect Henk Methorst en stichting Oald Hengel, voor behoud van historische gebouwen in Hengelo en omgeving, zoals de Waterstaatskerk en Café het Neutje.

Ook niet onopgemerkt bleef bijvoorbeeld het ludieke project ‘Hengelo heeft niets’ dat Paalman in 1994 organiseerde samen met collega’s van stichting beeldende kunst ‘Ag’, waarbij zij diverse opvallende gebouwen in Hengelo van een zelfgemaakt monumentenschild voorzagen. Via dezelfde stichting, die de kunstenaar in 1988 mede had opgericht en waarvan hij 25 jaar voorzitter was, hielp hij ook talloze kunstenaars uit de regio, maar ook van ver daarbuiten, met het exposeren van hun werk in respectievelijk De Molen, De Volière en Het

Agterhuis. Verder was Paalman ook politiek actief. Als lid van de SP nam hij deel aan diverse acties, zoals in 2002 tegen het transport van chloor per trein van Hengelo naar Rotterdam.

Tenslotte kennen velen Paalman als docent van onder andere de Bataafse Kamp en Scheppende Handen/Crea in Hengelo, en Hof88 in Almelo, waar hij door zijn enthousiasme en positieve instelling een zeer gewaardeerd docent was. Paalman ging altijd uit van iemands mogelijkheden en interesses en van een innerlijke drijfveer. Dat gold voor zijn leerlingen en cursisten, maar ook voor alle anderen in zijn omgeving, niet in de laatste plaats zijn kinderen en kleinkinderen.

In 2016 werd bij hem de ziekte van Alzheimer geconstateerd. In de jaren daarna trok hij zich terug uit het publieke leven en werd hij verzorgd door zijn vrouw, zoals hijzelf ook altijd zorg had gedragen voor haar en iedereen in zijn omgeving die steun nodig had.